Το «Γιάντich», ένα παλιό έθιμο
Τι σημαίνει η λέξη ακριβώς, δεν γνωρίζω, ούτε και εάν είναι Ελληνική. Μάλλον την νομίζω για Τουρκική.
Ήτο όμως το «γιαντich» ένα έθιμο, ένα παιγνίδι μπορούμε να το πούμε, που όλοι μας το παίζαμε στα παιδικά μας χρόνια, αλλά και μεταξύ ηλικιωμένων. «Γιάντιch» λέγανε οι παλιοί Σουφλιώτες, ένα διχαλωτό στηθαίο κοκκαλάκι της κότας που όποιος τόπαιρνε στη μερίδα του φαγητού του, το έπιανε από το ένα άκρο και έλεγε: Ποιος θέλ’(ει) να παίξουμε «γιάντich»! Τότε, όποιος επροθυμοποιείτο περισσότερο, έπιανε από το άλλο άκρο και τραβούσαν συγχρόνως. Με το τράβηγμα αυτό, το γιάντιch κάποτε έσπαζε και σ’ όποιον έμενε το μεγαλύτερο κομμάτι, κέρδιζε, κι ήταν ο τυχερός του γεύματος, ενώ όλοι γελούσαν.
«Γιάντich» έβαζαν τα παιδιά κάθε οικογένειας μεταξύ των, αλλά και μεταξύ των φίλων των, αγόρια και κορίτσια, μόλις άρχιζε η Μ. Τεσσαρακοστή και δη όταν πλησίαζε το Πάσχα, με αντάλλαγμα κόκκινων αυγών, όσων κανόνιζαν μεταξύ των, και καθώς μου λέγει η μικρή μου κόρη Μαίρη, δέκα γιάντich, για ένα αυγό. Το παιγνίδι εγίνετο έτσι:
Όταν συμφωνούσαν δύο αγοράκια ή κοριτσάκια, να παίξουν «γιάντich», σάλιωναν με τη γλώσσα τον αντίχειρα του δεξιού χεριού, και μετά ενώ ακουμπούσαν αντίχειρα με αντίχειρα, έλεγαν, σαν είδος όρκου: «10 γιάντich, ένα αυγό!». Από τη στιγμή εκείνη κι ύστερα, εάν το ένα παιδί έδιδε ένα οποιοδήποτε αντικείμενο στ’ άλλο, έπρεπε να πη εγκαίρως: «το ξεύρω». (= που προσπαθείς δηλ. να με γελάσης). Εάν ήτο αφηρημένο το παιδί και λησμονούσε να πη «ξεύρω», ο άλλος εφώναζε: «Γιάντich», κι έτσι έγραφε εις βάρος του άλλου ένα γιάντich, κ.ο.κ. Εάν είχε βάλει και με άλλα παιδιά τέτοιο στοίχημα, σημείωνε σ’ ένα χαρτί, πόσα και από ποιους κέρδιζε ή έχανε.
Φυσικά, κάθε φορά, υπενθύμιζαν τα παιδιά το ένα το άλλο, πόσα «Γιάντich» είχαν κερδισμένα ή χαμένα.
Γινόταν δηλ. κάτι παρόμοιο καθώς με το στοίχημα των μεγάλων, και την ημέρα του Πάσχα, έδιδαν ή έπαιρναν αυγά ανάλογα με τα «Γιάντιch». Αν είχαν π.χ. κερδισμένα 20 γιάντich, παίρνανε δύο αυγά απ’ αυτόν που «γελούσαν» (=εξαπατούσαν). Και φυσικά, κέρδιζαν πάντα οι μεγαλύτεροι εις βάρος των μικρών αδερφών τους κι είχαν, βέβαια,, φασαρίες, καυγάδες και κλάματα, αλλά και γέλια.
Η κόρη μου, μαθήτρια της Ε’ Δημοτικού, μου λέγει ότι παίζουν και τώρα ακόμη τα κοριτσάκια «γιάντich», μεταξύ των.
Είναι δε γεγονός απόλυτα εξακριβωμένο ότι το παιχνίδι αυτό, χρονολογείται εδώ στο Σουφλί, από την εποχή των παπούδων και των προπαππούδων. Δεν γνωρίζω, αν το παίζουν και σ’ άλλες περιοχές της Ελλάδος, και πως το παίζουν.
|